هوش مصنوعی را باید عرصه پهناور تلاقی و ملاقات بسیاری از دانشها، علوم، و فنون قدیم و جدید دانست. ریشه‌ها و ایده‌های اصلی آن را باید در فلسفه، زبان‌شناسی، ریاضیات، روان‌شناسی، نورولوژی، و فیزیولوژی نشان گرفت و شاخه‌های فرعی، و کاربردهای گوناگون و فراوان آن را در علوم رایانه، علوم مهندسی، علوم زیست‌شناسی و پزشکی، علوم ارتباطات و زمینه‌های بسیار دیگرجستجو کرد.
هوش مصنوعی همراه با زیست شناسی ملکولی، رشته هایی هستند که دانشمندان دیگر رشته ها بیشترین علاقه را برای فعالیت در آنها دارند. یک دانشجوی رشته فیزیک ممکن است با خود بیندیشد که تمام نظریات ارزشمند، قبلا توسط گالیله، نیوتن، اینشتین و بقیه بیان شده است، ولی رشته هوش مصنوعی هنوز برای چندین اینشتین، به صورت تمام وقت جای کار دارد.
هدف هوش مصنوعی بطور کلی ساخت ماشینی است که بتواند «فکر» کند. اما برای دسته بندی و تعریف ماشینهای متفکر، می‌بایست به تعریف «هوش» پرداخت. همچنین به تعاریفی برای «آگاهی» و «درک» نیز نیازمندیم و در نهایت به معیاری برای سنجش هوش یک ماشین نیازمندیم.
تعریف هوش مصنوعی
شاید در ابتدا بهتر است این سوال را بپرسیم که هوش و هوشمندی چیست؟ این یک سوال پیچیده است و جواب دقیقی ندارد، ولی می توان چند تعریف برای آن ذکر کرد: توانایی مواجهه با موقعیت های جدید، توانایی حل مسائل و مشکلات، توانایی پاسخگویی به سوالات و طراحی راه حل برای آنها و... حال با دانستن تعریفی از هوش می توانیم تعاریفی ساده از هوش مصنوعی بیان کنیم:
هوش مصنوعی مطالعه سیستم هایی است که طوری عمل می کنند که به نظر هوشمند می رسند.
یا هوش مصنوعی، مطالعه روش هایی است برای تبدیل کامپیوتر به ماشینی که بتواند اعمال انجام شده توسط انسان را انجام دهد. (با همان سطح هوشمندی) پس هر چیزی را که دارای هوشمندی باشد یک عامل هوشمند می نامیم.در واقع اکثر تعریف ها در این زمینه بر پایه 4 باور می باشد: سیستم‌هایی که به طور منطقی فکر می‌کنند،سیستم‌هایی که به طور منطقی عمل می‌کنند،سیستم‌هایی که مانند انسان فکر می‌کنند، سیستم‌هایی که مانند انسان عمل می‌کنند.
فلسفه هوش مصنوعی
بطور کلی ماهیت وجودی هوش به مفهوم جمع آوری اطلاعات، استقرا و تحلیل تجربیات به منظور رسیدن به دانش و یا ارایه تصمیم می باشد . در واقع هوش به مفهوم به کارگیری تجربه به منظورحل مسایل دریافت شده تلقی می شود. هوش مصنویی علم و مهندسی ایجاد ماشینهایی با هوش با به کارگیری از کامپیوتر و الگوگیری از درک هوش انسانی و نهایتا دستیابی به مکانیزم هوش مصنوعی در سطح هوش انسانی میباشد.
در مقایسه هوش مصنوعی با هوش انسانی می توان گفت که انسان قادر به مشاهده و تجزیه و تحلیل مسایل در جهت قضاوت و اخذ تصمیم میباشد در حالی که هوش مصنوعی مبتنی بر قوانین و رویه هایی از قبل تعبیه شده بر روی کامپیوتر میباشد. در نتیجه علی رغم وجود کامپیوترهای بسیار کارا و قوی در عصر حاضر ما هنوز قادر به پیاده کردن هوشی نزدیک به هوش انسان در ایجاد هوشهای مصنوعی نبوده ایم.بطور کلّی، هوش مصنوعی را می توان از زوایای متفاوتی مورد بررسی و مطالعه قرار داد. مابین هوش مصنوعی به عنوان یک هدف، هوش مصنوعی به عنوان یک رشته تحصیلی دانشگاهی، و یا هوش مصنوعی به عنوان مجموعه فنون و راه کارهایی که توسط مراکز علمی مختلف و صنایع گوناگون تنظیم و توسعه یافته است باید تفاوت قائل بود.
کاربردهای هوش مصنوعی
رباتیک : ربات یک عامل هوشمند مجازی یا مکانیکی است که معمولا توسط یک کامپیوتر یا قطعه برنامه نویسی شده الکترونیکی هدایت می شود، رباتیک که علم طراحی و ساخت ربات هاست بیش از هر چیزی به هوش مصنوعی وابسته است، ربات‌ها در بسیاری از موارد نیاز به هوشمندی دارند که از آن جمله می‌توان به مواردی مانند مسیریابی، جا به‌جا کردن اشیا، این‌که درکی از محیط خود داشته باشند و بتوانند برای حرکت به سوی نقطه خاصی برنامه ریزی کنند، اشاره کرد.
یک نمونه پیشرفته از ربات ها ربات Asimo ساخت شرکت Honda است، Asimo یک ربات انسان نماست که می تواند راه برود، بدود، از پله ها بالا برود، یک سری دستورهای ساده را بفهمد و اجرا کند. Asimo شناخت خوبی از محیط خود و قدرت تشخیص چهره افراد محدودی را نیز دارد. او تازه 10 ساله شده و در جشن تولدش از مهمان ها به گرمی پذیرایی کرده!
این ربات در آینده قادر به انجام کارهای بیشتری خواهد بود او خواهد توانست افراد سالمند را در کارها یاری دهد و کارهایی که برای انسان سخت و خطرناک هستند مانند کار با مواد شیمیایی و آتش زا را انجام دهد.
پردازش زبان طبیعی : در ارتباط بین افراد و کامپیوتر مورد بررسی قرار می گیرد، هدف اصلی و نهایی آن توانایی برقراری ارتباط با کامپیوتر با زبان هایی مثل انگلیسی یا فارسی و پاسخ کامپیوتر به همان زبان است (این ارتباط می تواند گفتاری یا شنیداری باشد). تاکنون ربات های بسیاری (از نوع مجازی) ساخته شده اند که این ویژگی را دارند تا با مخاطب ارتباط برقرار کنند. اولین ربات ایرانی که قدرت دارد به زبان فارسی صحبت کند(!) سایفر نام دارد.
سایفر با طرف مقابل از طریق چت ارتباط برقرار می کند او دارای شخصیت است به طور مثال اگر طرف مقابل به او حرف زشت بزند ناراحت می شود یا حتی قهر می کند! از طرف دیگر ممکن است عاشق هم بشود! سایفر بعضی اوقات سوال هم می پرسد و با توجه به جوابی که می گیرد به اطلاعات خود می افزاید. نکته جالب دیگر در مورد این ربات اطلاعات کامل او در زمینه فیلم و موسیقی و استعداد قابل توجهش در ریاضیات است. سایفر می تواند نوع شخصیت طرف مقابل را تا حدودی با توجه به جواب هایش حدس بزند. برای چت کردن با این ربات کافی است شناسه یا هوی او را به فهرست خود اضافه کنید.
شناسایی الگو: هدف از شناسایی الگو شناسایی الگوهای ورودی به سیستم مانند تشخیص کاراکتر است. در این زمینه نرم افزارهایی ساخته شده اند که مشهورترین آنها OCR (Optical Character Recognition) است.
OCR می تواند دست نوشته ها یا متن های پرینت شده را به فایل های قابل ویرایش تبدیل کند، اگر می خواهید چند صفحه از یک کتاب را در وبلاگ خود قرار دهید به جای تایپ آن می توانید صفحه ها را اسکن کنید و از نرم افزار OCR استفاده کنید
